Toen ik in 2008 debuteerde bij Uitgeverij Nieuw Amsterdam hoorde daar natuurlijk een bezoek aan mijn redacteur bij. Ik kocht een ticket, want woonde in Istanboel, ging bij de uitgeverij langs en kreeg meteen twee zaken voor de kiezen: eerst een tirade tegen abstracte kunst van het niveau ‘kan mijn neefje ook’, en ten tweede zei Henderson ‘politieke gedichten, niet doen. Kan niemand iets mee.’. Ik hoorde het enigszins verbijsterd aan. Het mag niemand verbazen dat nu, tien jaar later, nu het plots hip is om politieke gedichten te schrijven deze redacteur hele andere adviezen verstrekt. Maar weet u wat ik denk van mensen die politiek beginnen schrijven omdat het in de mode is? Ik denk dat die mensen helemaal niet oprecht zijn.
Dat probleem heb ik bij de gedichten van Clinton V. du Plessis niet, want die schrijft al zijn hele leven politiek geladen gedichten, oprechte en vaak schrijnende poëzie die me soms diep weet ontroeren. En in dit tijdperk waar iedereen de mond vol heeft over diversiteit is het tussen al die obsessie met de groepsidentiteit bijzonder nuttig gedichten te lezen van iemand die de apartheid aan den lijve heeft meegemaakt. Clinton, zoon van een spoorwegarbeider, verhaalt in veel gedichten over het Zuid Afrika van de jaren zeventig en tachtig, armoede, apartheid, chaos, maar in al die ellende lukt het hem diep menselijke gedichten te schrijven die tot de kern van je wezen gaan.
Ik ben geen traditioneel vertaler, omdat ik vind dat de boekdrukkunst niet voor niets is uitgevonden, en mij gaat het slechts om het resultaat, een zo goed mogelijk gedicht. Daarom koos ik ervoor in deze bundel ook het origineel af te drukken, zodat de lezer ook de klanken van het Afrikaans kan genieten en kan zien waar mijn vertaling van het origineel afwijkt. Uiteraard poog ik meestal wel dicht bij het origineel te blijven – anders zou ik een frustraat zijn – maar heel soms geef ik een gedicht een ietwat andere wending, een vrijheid die weinig vertalers zich permitteren. Toch meen ik op deze wijze goed het wezen van Clintons gedichten te hebben gevangen, en hoop ik dat u als lezer dezelfde indruk zal hebben.
Nu we in een tijdperk leven waarin het ‘etnische conflict’ schijnbaar onze dromen en idealen moet gaan vervangen vind ik het van het grootste belang een stem te horen die de gevolgen van dit soort onzin tot op het bot moest doorvoelen. Toen ik remigreerde naar Nederland was het eerste dat mij opviel dat mensen in mijn geboortedorp Mierlo met sinterklaas plots en masse Nederlandse vlaggen begonnen uithangen. Ik wist niet wat ik zag, wat heeft sinterklaas met nationalisme te maken? Maar dit is dus het wezen van de ‘identiteitspolitiek’ – het is geen kinderfeestje meer maar een deel van de eigen identiteit.
Kom los van je identiteit, en lees de gedichten van Clinton du Plessis, die met een diep menselijke stem beelden schetst die tot de kern weten raken, humanistisch-filosofische gedichten die pogen het grotere plaatje te schetsen dat ons allen aangaat. Het leven is te kort om het te verdoen met kleine obsessies. Maar het leven is gelukkig ook lang genoeg om kennis te nemen van deze prachtige poëzie. Met gepaste trots presenteer ik u deze bundel vertalingen, van een van de belangrijkste Zuid-Afrikaanse dichters, al heeft hij dan zijn hele leven in de marge moeten publiceren.
Martijn Benders
(Voorwoord bij de bundel ‘Het Vijfde Evangelie volgens Mickey’, verschijnt 15 december bij de Kaneelfabriek)
