Toen iemand me vorige week op Facebook aansprak met “welkom, aanstormend talent”, werd ik me van de weeromstuit bewust van onze verantwoordelijkheid, holle frasen of zogenaamde ‘staande’ uitdrukkingen, zuinig en zorgzaam in te zetten.

De persoon in kwestie moet ergens gelezen hebben dat er in oktober een dichtbundel van mijn hand bij de Kaneelfabriek verschijnt, en associeerde mij met een archetypische jonge poëet, iemand in de 20 die net zijn ArtEZ-opleiding (ik moet altijd denken aan Cortez) heeft afgemaakt en nu, gespekt met een beurs van het vaderlandse Letterenfonds, de podia gaat bestormen. Ziedaar: aanstormend talent.

Het talent moet aanstormen, daar heeft het zelf niets over te zeggen. Ja, zelfs een literair talent dat lankmoedig aan fijnzinnig filosofisch proza werkt, moet zich de benaming ‘storm’ laten welgevallen. Groots en meeslepend, ja proestend en loeiend, zal het moeten voorlezen uit zijn werk. Windstilte wordt niet geaccepteerd.

Twintig jaar geleden wist ik me nog niet te weren tegen de aantijging van aanstormendheid. Nu beweer ik een kalme bries te zijn, een sirocco soms, een wind die verstilt rond het dwarrelen van een blad.

Het gaat erom, het gedwongen huwelijk tussen ‘aanstormend’ en ‘talent’ voor ongeldig te verklaren. Ja, natuurlijk willen we metaforen gebruiken, maar niet wanneer hun prachtige beeldende dimensie vergeten wordt. Wie ‘aanstormend talent’ zegt ziet geen orkaan en vraagt zich niet af of er wellicht een betere windmetafoor is voor de auteur.

Het is lui taalgebruik dat de identiteit van het ‘aanstormende talent’ construeert. Het kost ons niet veel moeite om lui taalgebruik te wijten aan de verkorting van de aandachtsspanne en de drastische toename van het sociale media-gebruik. Dat is allemaal vast onderzocht door ‘aanstormend wetenschappelijk talent’.

In een Zeitgeist waar men identiteiten construeert omwille van politieke macht, moet de literatuur het goede voorbeeld geven en al haar listen gebruiken wanneer zij een persoon of personage beschrijft, in plaats van zich er met krantenknipseltaal vanaf te maken, die het kritische vermogen van lezers in slaap sust.

De wereld anno 2020 is stormachtig. Schrijvers die anderen tonen waaraan en hoe wij ons kunnen vasthouden, zij moeten gehoord. Het verlate, verstilde, – overgewaaide talent.